Rottende kozijnen, scheuren in de muren. ’Een blinde kan zien dat er wat moet gebeuren.’ Maar er gebeurt niets
Statige stenen panden met bolle buiken. Vooroverhellende gevels. Hier en daar rode gordijnen en hier een daar een half ontklede vrouw. De charmante kant, volgens Kees van Ojen, kamerverhuurder van de Achterdam in Alkmaar. Het beeld wordt besmet door rottende kozijnen, waar vingers zo doorheen prikken. Raamluikjes hangen er verwelkt bij. Scheuren tekenen de muren. Groene luiken en kozijnen worden steeds donkerder. Uit een enkel luikje is een hap genomen, door en door rot is-ie. De stenen beginnen mos- en schimmelgroen te kleuren.
Het seksstraatje van de Achterdam verpaupert aan de voor en aan de achterkant. ,,Een blinde kan zien dat er wat moet gebeuren’’, zegt van Ojen.
Politieke partij BAS trekt aan de bel. De partij maakt zich vooral druk om de Kooltuin, de straat die op de achterkant van de Achterdam uitkijkt.
,,In onze prachtige mooie binnenstad heeft de Kooltuin een unieke plek. Dit oude grachtje is uniek, omdat hij aan een zijde beloopbaar is. Toeristen maken van de Kooltuin vaak foto’s vanwege de mooie uitstraling. De laatste jaren is het onderhoud nagenoeg niet gedaan en is de mooie uitstraling nu aan het verpauperen’’, vinden Ben Bijl en Pien Jellema van BAS.
Ze sporen de gemeente aan tot actie.
Van Ojen benadrukt: beide kanten zien er niet uit. ,,Het is een doorn in ons oog. Al twaalf jaar.’’
De panden in de straat hebben verschillende eigenaren. Een aantal is in particulier bezit, een aantal in het bezit van het Rijksvastgoedbedrijf, de vastgoedorganisatie van de Nederlandse Rijksoverheid. Dat zijn precies de panden die aan het vergaan zijn. In een aantal daarvan zit er af en toe een antikraakbewoner, vaak kunstenaars.
De rest blijft onaangeroerd, vergaan totaal. Al járen is er niet naar omgekeken.
Bruinooge
Het is het gevolg van een op de Achterdam beruchte actie van voormalige burgemeester Piet Bruinooge. Een actie waardoor de naam van de vertrokken burgervader liever niet gehoord wordt in die straat.
Bruinooge was geen fan van de seksstraat. In 2013 nam hij met lange jas en hoed, en man en macht, deel aan Operatie Telraam, om de straat ondersteboven te keren op illegale activiteiten. De burgemeester drong daarvoor al het aantal ramen in de terug van 145 tot nu 69 kamers.
De andere kamers moesten een andere invulling krijgen, het seksgebied moest compacter worden. Gemeente en ontwikkelaars zagen wel kansen voor de leegstaande panden.
Het liep anders. Het Rijksvastgoedbedrijf nam het een paar jaar later over. Sindsdien zit bijna de gehele ontwikkeling op slot en blijft onderhoud ver achterwege.
Er zijn de laatste jaren wel wat bewegingen geweest. Zo wordt er nu ruimte gemaakt, ongeveer op de helft van de straat voor elf woonappartementen. Op de hoek aan de zuidkant is het pand omgebouwd voor vier appartementen. ,,Er is verder niets meer gebeurd, al twaalf jaar niet. Er is geen beweging in te krijgen. De gemeente heeft er ook te weinig invloed op’’, vreest hij.
Er staan ontwikkelaars te springen, weet hij. Die wachten af, wachten op de beweging die maar niet komt. ,,Ik ben maar een boerenlul, maar de bal ligt bij het Rijksvastgoedbedrijf.’’
Ojen heeft wel eens het bedrijf benaderd, hij kreeg nul op het rekest.
Rijksvastgoedbedrijf
Loek Houtepen van het Rijksvastgoedbedrijf reageert. ,,In 2017 kreeg het Rijksvastgoedbedrijf enkele panden aan de Achterdam in beheer, naar aanleiding van een inbeslagname door het Openbaar Ministerie. Sindsdien voeren wij het noodzakelijk onderhoud uit, met het oog op het in stand houden van deze panden. Denk daarbij aan het oplossen en voorkomen van lekkages en het herstellen van schades zoals ruitschade.’’
Ook zijn enkele van deze panden tijdelijk in gebruik op basis van leegstandsbeheer, bijvoorbeeld door bewoning en het huisvesten van een kunstatelier. Dit is mogelijk omdat op de panden een zogenoemde gemengde bestemming rust. De panden hebben momenteel geen bestemming als seksinrichting zoals vroeger het geval was.’’
,,Het Rijksvastgoedbedrijf heeft langdurig overleg gevoerd met de gemeente over de invulling van de panden. We werken nu aan een voorbereiding van de verkoop en er is op dit moment nog geen concrete planning voor het verkoopproces vastgesteld.’’
Hartenzeer
Lopend door de straat blijkt er wat hartenzeer bij Van Ojen. Er blijkt een hang naar een tijd die vervlogen is. Hij overpeinst, droomt over tijden dat als winkelstraat Langestraat nog leeg was op maandag, dat de Achterdam wel al vol liep met klanten.
De kamerverhuurder kijkt naar één van de panden, ’Stikvoort’ staat er boven. Een gemeentepand. Netjes opgeknapt, maar staat ook jaren leeg.
Hij aanschouwt de afbrokkelende gevels van de Rijksvastgoedpanden. In een enkele zit nog wel eens een kunstatelier, maar de kunstenaars gaan ook niet over onderhoud. ,,Als je naar binnen kijkt zie je bij sommige panden het laminaat recht overeind staan.’’
Nostalgisch denkt hij terug over de 145 kamers, hoe er ooit een barretje was, een dokter en zelfs een schooltje voor taalles.
Lopend over de Kooltuin kijkt hij naar de achterkant van de Achterdam, die schreeuwt de verpaupering uit. ,,Je wordt er triest van. Doodzonde.’’
Is de verwelking een teken aan de wand? Van Ojen overpeinst. Hij beschouwt de afgelopen decennia en landelijke ontwikkelingen zoals het indammen van zichtbare prostitutie in Utrecht, Arnhem en Amsterdam. Hij kijkt de Achterdam in: ,,Over twintig jaar weet ik niet of er hier nog veel van over is.’’
